Publikacja w numerze 2015 (41)
Autor Ks. dr Grzegorz Kublin
Streszczenie
Bracia Kaznodzieje pojawili się w Raciborzu w latach 1238–1245 i cieszyli się uznaniem miejscowych książąt. Zapewne od 1255 r. posiadali własny klasztor. Już w drugiej połowie XIII w. działała w nim szkoła konwentualna, a w XIV w. funkcjonowały trzy typy szkół partykularnych (sztuk, filozofii i teologii), co stwarzało warunki do zdobycia odpowiedniego wykształcenia i do rozwoju pisarstwa. Dominikanie z epoki średniowiecza związani z raciborskim konwentem są autorami dzieł: hagiograficznych, liturgicznych, rocznikarsko-kronikarskich, kaznodziejskich, teologicznych, a nawet medycznych. Wśród nich zauważa się następujących pisarzy: kanonika krakowskiego i przeora raciborskiego klasztoru
Wincentego z Kielczy (XIII w.), prowincjała polskiej prowincji dominikanów i inkwizytora Peregryna z Opola (XIII/XIV w.) oraz proregensa dominikańskiego studium generalnego w Krakowie Mikołaja Lypoldi (XIV/XV w.). Ich dorobek pisarski stanowi cenne źródło do poznania kultury piśmienniczej średniowiecznych dominikanów.
Słowa kluczowe: dominikanie, Racibórz, piśmiennictwo, Wincenty z Kielczy, Peregryn z Opola, Mikołaj Lypoldi, Rocznik górnośląski, kodeks lekarski.
Abstract
Friar Preachers appeared in Raciborz in the years 1238–1245, and were appreciated by local princes. Probably since 1255 they had their own monastery. Already in the second half of the 13th century there was a conventual school and in the 14th century there were three particular types of schools (arts, philosophy and theology), which created the conditions to get a proper education and to the development of writing. The medieval Dominicans associated with Raciborz convention are the authors of hagiographical, liturgical annual-chronicles, preaching, theological and even medical works. The following authors are distinguished among them: canon of Krakow and the prior of the monastery in Raciborz Wincenty of Kielcza (13th century), Provincial superior of the Polish Province of the Dominicans and the inquisitor Peregrine of Opole (13th/14th century) and a superior of Dominican general studium in Krakow Mikołej Lypoldi (14th/15th century). Their achievements as writers are a valuable resource to learn about the literary culture of the medieval Dominicans.
Keywords: Dominicans, Racibórz, literature, Wincenty of Kielcza, Peregrine of Opole, Mikołaj Lypoldi, Rocznik górnośląski, medical code